ร่างแผนพัฒนากำลังการผลิตไฟฟ้า พ.ศ. 2567 (PDP2024) มีการเปิดรับฟังความคิดเห็นในวันที่ 19-23 มิถุนายน 2567 ปีที่ผ่านมา นอกจากนี้การจัดให้ประชาชนแสดงความคิดเห็นยังเป็นการเปิดให้แสดงความคิดเห็นผ่านใต้โพสต์เฟซบุ๊กและเว็บไซต์ของ สนพ. ที่ได้มีการโพสต์สไลด์ประกอบการบรรยายร่างแผน PDP2024 เท่านั้น ซึ่งแตกต่างจากแผน PDP2018 ในสมัยประยุทธ์ จันทร์โอชา เป็นนายกรัฐมนตรี ที่มีการการจัดเวทีสาธารณะทุกภาค
ซึ่งทำให้ JustPow แพลตฟอร์มที่เป็นการรวมตัวกันขององค์กรที่ทำงานด้านข้อมูล องค์ความรู้ การสื่อสารในด้านพลังงานและสิ่งแวดล้อม ร่วมกับเครือข่ายจากภาคส่วนต่างๆ รวม 13 องค์กร ร่วมกันจัดเวทีสาธารณะเพื่อรับฟังความคิดเห็นของประชาชนต่อร่างแผน PDP2024 ทั้ง 5 ภูมิภาค รวมไปถึงเวที “เสียงจากประชาชน 5 ภูมิภาคต่อร่างแผน PDP2024” ในวันที่ 31 กรกฎาคม 2567 ณ หอศิลป์ กรุงเทพฯ เพื่อนำเสนอความคิดเห็น และเปิดผลโหวตของประชาชนทั่วประเทศต่อร่างแผน PDP2024 โดยมีตัวแทนจากประชาชนจากทั้ง 5 ภูมิภาคเข้าร่วม และยังได้มีการยื่นข้อเรียกร้องที่รวบรวมมาจากเวทีทั่วประเทศ ถึงพีระพันธุ์ สาลีรัฐวิภาค รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพลังงาน โดยนอกจากยื่นข้อเสนอแล้ว ตัวแทนของประชาชนยังตั้งคำถามถึงความเป็นไปได้ในการขยายเวลาทบทวนร่างแผน PDP2024 ให้เป็นไปตามข้อเรียกร้องของประชาชนทั้ง 5 ภูมิภาค ซึ่งในการยื่นข้อเรียกร้องในครั้งนั้นมี สาร์รัฐ ประกอบชาติ รองผู้อำนวยการ สนพ. เป็นตัวแทนมารับหนังสือ
จากวันนั้นจนถึงวันนี้เป็นเวลา 1 ปีแล้ว ที่ร่างแผน PDP2024 ยังไม่ถูกประกาศใช้ และไม่มีความคืบหน้าว่าจะมีการประกาศใช้เมื่อไร
JustPow จึงได้ร่วมมือกับเครือข่ายทั้ง 5 ภูมิภาค จัดทำแคมเปญ #1ปีที่แผนPDPหายไป เพื่อทวงถามความคืบหน้าของกระบวนการจัดทำร่างแผน PDP2024 รวมไปถึงข้อเสนอที่ประชาชนทั้ง 5 ภูมิภาค ได้ยื่นไว้เมื่อ 1 ปีที่ผ่านมา ว่ามีการนำมาใช้ในการพิจารณาเพื่อปรับปรุงร่างแผน PDP2024 ตามข้อเสนอของประชาชนทั้ง 5 ภูมิภาคหรือไม่ โดยในแคมเปญนี้ ประชาชนทั้ง 5 ภูมิภาคร่วมกันถือป้ายพร้อมข้อความทวงถามความคืบหน้าของ PDP2024 พร้อมข้อเรียกร้องอื่นๆ ไม่ว่าจะเป็นการคัดค้านเขื่อนปากแบงที่กำลังจะสร้างของประชาชนภาคเหนือ หรือการคัดค้านเขื่อนภูงอยของประชาชนภาคตะวันออกเฉียงเหนือ การคัดค้านโรงไฟฟ้าบูรพาพาวเวอร์และท่าเรือ LNG แห่งที่สามของประชาชนภาคตะวันออก หรือการเรียกร้องโควต้าโซลาร์ภาคประชาชนของประชาชนภาคใต้
ไม่เพียงแค่นั้น ในแคมเปญนี้ JustPow ยังได้รวบรวมความคิดเห็นจากนักวิชาการ ผู้เชี่ยวชาญด้านพลังงานและผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องอื่นๆ ในประเด็น “1 ปีที่แผน PDP หายไป ประเทศไทยสูญเสียอะไรบ้าง” เช่น ดร. อารีพร อัศวินพงศ์พันธ์ นักวิชาการนโยบายพลังงาน สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย (TDRI) ที่กล่าวว่า “ภาคเอกชนและอุตสาหกรรมจำนวนมาก โดยเฉพาะกลุ่มที่ต้องการเข้าถึงไฟฟ้าสะอาดเพื่อตอบโจทย์มาตรการสิ่งแวดล้อมระหว่างประเทศ เช่น CBAM กลุ่มอุตสาหกรรมขนาดใหญ่ ต่างต้องเผชิญความไม่แน่นอนและขาดความมั่นใจในการลงทุน ซึ่งอาจส่งผลให้ไทยสูญเสียโอกาสดึงดูดอุตสาหกรรมแห่งอนาคตและลดความสามารถในการแข่งขันของประเทศในระยะยาว”
เช่นเดียวกันกับ อาทิตย์ เวชกิจ รองประธานกลุ่มอุตสาหกรรมพลังงานหมุนเวียน ด้านอนุรักษ์พลังงาน และ Grid Modernization สภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย ที่กล่าวว่า “ทำให้ประเทศชาติ ตกอยู่ในความเสี่ยง และขาดความสามารถในการแข่งขันอย่างรุนแรง เนื่องจากธุรกิจในปัจจุบัน และอนาคต จำเป็นต้อง Low Carbon Emission โดยการต้องพึ่งพาพลังงานสะอาดเป็นหลัก ตัวอย่างที่แสดง หลักฐานที่เห็นได้อย่างชัดเจน เช่น การปิดตัว และการย้ายฐานธุรกิจ ไปยังประเทศอื่นเพิ่มมากขึ้น เรื่อยๆ รวมถึง ความตกต่ำลงของ New Investment ของทั้งในประเทศ”
หรือ สฤณี อาชวานันทกุล นักวิชาการอิสระ กรรมการผู้จัดการ บริษัท ป่าสาละ จำกัด ที่กล่าวว่า “ความล่าช้าของแผน PDP ส่งผลให้นักลงทุนและภาคธุรกิจขาดความมั่นใจในทิศทางการวางแผนพลังงานของประเทศ โดยเฉพาะในภาวะที่ประเทศไทยประกาศเป้า Net Zero ซึ่งมีการเปลี่ยนผ่านพลังงานสู่คาร์บอนต่ำเป็นหัวใจสำคัญ ส่งผลให้นักลงทุนอาจตัดสินใจไปลงทุนในประเทศเพื่อนบ้านที่มีนโยบายสนับสนุนพลังงานสะอาดชัดเจนกว่าไทย”
นอกจากนี้ยังมี อัญชลี พิพัฒนวัฒนากุล ผู้จัดการงานรณรงค์ กรีนพีซ ประเทศไทย ที่เรียกร้องถึงการร่างแผน PDP ฉบับใหม่ว่า “แผน PDP ใหม่ต้องเปิดทางให้ประชาชนเป็นเจ้าของพลังงานได้จริงๆ ไม่ใช่ผูกขาดไว้กับกลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง พร้อมทั้งต้องทำให้มั่นใจว่าแแผน PDP ใหม่จะออกมาเพื่อเปลี่ยนผ่านไปสู่พลังงานที่สะอาดและเป็นธรรมมากขึ้น เช่น โซลาร์รูฟท็อป ควรเข้าถึงง่ายเหมือนการซื้อแอร์มาติดที่บ้าน เพราะการเป็นเจ้าของพลังงานไม่ควรเป็นอภิสิทธิ์ของใคร แต่ต้องเป็นสิทธิของทุกคน อย่างเท่าเทียม เป็นธรรม และยั่งยืน”
หรือธารา บัวคำศรี ที่ปรึกษา กรีนพีซ ประเทศไทย ที่กล่าวว่า “แผน PDP ยังเป็นกระบวนการตัดสินใจวางแผนการผลิตไฟฟ้าที่ไม่โปร่งใส ขาดการมีส่วนร่วมของประชาชนโดยที่โรงไฟฟ้าใหม่ส่วนใหญ่ที่มีแผนจะก่อสร้างขึ้นยังคงพึ่งพาเชื้อเพลิงฟอสซิลและการนำเข้าไฟฟ้าจากเขื่อนขนาดใหญ่ในประเทศเพื่อนบ้าน ถึงเวลาแล้วที่การวางแผนผลิตไฟฟ้าและการมีส่วนร่วมในกิจการไฟฟ้าอย่างเป็นประชาธิปไตยจะเป็นวาระสำคัญทางการเมือง นำประเทศไทยออกจากกับดักพลังงานที่สกปรกและทำลายล้าง”
หรือ รศ. ดร. ชาลี เจริญลาภนพรัตน์ SIIT มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ที่ให้ความเห็นว่า “แผนเก่าที่ใช้อยู่ในปัจจุบันไม่สอดคล้องกับบริบทพลังงานและสิ่งแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว ความล่าช้านี้ส่งผลให้การวางแผนการลงทุนด้านพลังงานขาดความชัดเจน นักลงทุนลังเลในการลงทุนพลังงานสะอาด ขัดกับเป้าหมาย Net Zero ของประเทศ และทำให้ไทยยังคงต้องพึ่งพาเชื้อเพลิงฟอสซิลเป็นหลัก สังเกตจากการเดินหน้าสร้างโรงไฟฟ้าก๊าซใหม่ที่ไม่มีความจำเป็น ในจังหวัดฉะเชิงเทรา ซึ่งเสี่ยงต่อปัญหาคาร์บอนและราคาพลังงานผันผวน”
นอกจากนี้ JustPow และเครือข่าย ยังมีข้อเรียกร้องต่อกระทรวงพลังงานและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการจัดทำร่างแผน PDP ฉบับใหม่ ดังนี้
- กระบวนการจัดทำร่างแผน PDP ฉบับใหม่ เสนอให้มีตัวแทนจากภาคประชาสังคมและภาคประชาชนในฐานะผู้ใช้ไฟฟ้าร่วมอยู่ในคณะกรรมการร่างแผน PDP
- ร่างแผน PDP ฉบับใหม่ ต้องนำข้อเรียกร้องของประชาชนทั้ง 5 ภูมิภาคที่เคยยื่นไปก่อนหน้านี้ มาพิจารณาและใช้เป็นข้อมูลประกอบการจัดทำแผน
- ระยะเวลาในการเปิดให้แสดงความคิดเห็นร่างแผน PDP ฉบับใหม่ต้องเปิดให้ประชาชนได้มีเวลาศึกษาข้อมูลและแสดงความคิดเห็นอย่างทั่วถึงไม่รวบรัดจนเกินไป
- กระบวนการเปิดรับฟังความคิดเห็นต่อร่างแผน PDP ฉบับใหม่ต้องมีการจัดเวทีสาธารณะทุกภูมิภาค และมีกระบวนการที่โปร่งใส เปิดให้ประชาชนได้ใช้สิทธิแสดงความคิดเห็นตามรัฐธรรมนูญ และเป็นไปตามกฎหมายรับฟังความคิดเห็นของประชาชนอย่างมีส่วนร่วมที่แท้จริง
- ร่างแผน PDP ฉบับใหม่ต้องมีการการประเมินผลกระทบให้รอบด้านทุกมิติ ทั้งด้านเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม ตลอดจนต้นทุนภาระค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นจากกระบวนการตัดสินใจดำเนินนโยบายที่ได้กำหนดขึ้นมาจากแผนเทียบเท่าการออกกฎหมาย เพราะเป็นนโยบายสาธารณะที่ส่งผลกับประชาชนทุกคน
โดยหลังจากนี้ นอกจากจะมีการปล่อยแคมเปญออนไลน์แล้ว JustPow และเครือข่ายจะมีการยื่นข้อเรียกร้องอย่างเป็นทางการไปยังพีระพันธุ์ สาลีรัฐวิภาค รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพลังงาน และหน่วยงานอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องเพื่อให้ร่างแผน PDP ฉบับใหม่เป็นแผน PDP ที่ประชาชนมีส่วนร่วมอย่างแท้จริง
ข่าวยอดนิยม
